Phong trào Cần Vương (1885-1896) là một trong những chương sử hào hùng nhất của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phong trào Cần Vương thông qua sơ đồ tư duy, từ đó nắm vững kiến thức Lịch sử 12 bài 4 một cách hiệu quả.
Bối cảnh lịch sử dẫn đến phong trào Cần Vương
Sau khi Hiệp ước Patonốt (1884) được ký kết, triều đình Huế chính thức thừa nhận sự thống trị của Pháp trên toàn cõi Việt Nam. Sự kiện này đã châm ngòi cho phong trào đấu tranh chống Pháp sôi nổi trong cả nước, đặc biệt là phong trào Cần Vương.
Dưới đây là một số yếu tố chính dẫn đến sự bùng nổ của phong trào Cần Vương:
- Sự mất nước: Hiệp ước Patonốt đã đặt dấu chấm hết cho nền độc lập của Việt Nam, khiến nhiều người dân, quan lại yêu nước phẫn uất.
- Sự tồn tại của lực lượng yêu nước: Sau nhiều năm chiến đấu chống Pháp, Việt Nam vẫn còn nhiều văn thân, sĩ phu, tướng lĩnh yêu nước, sẵn sàng đứng lên kêu gọi toàn dân tiếp tục kháng chiến.
- “Chiếu Cần Vương”: Vào ngày 13/7/1885, vua Hàm Nghi, dưới sự phò tá của Tôn Thất Thuyết, đã ban bố “Chiếu Cần Vương”, kêu gọi văn thân, sĩ phu và toàn thể dân tộc đứng lên giúp vua cứu nước. Chiếu Cần Vương đã thổi bùng ngọn lửa yêu nước trong lòng người dân Việt, tạo nên một phong trào đấu tranh mạnh mẽ.
Diễn biến chính của phong trào Cần Vương
Phong trào Cần Vương trải qua hai giai đoạn chính:
Giai đoạn 1 (1885-1888): Giai đoạn phát triển mạnh mẽ với nhiều cuộc khởi nghĩa nổ ra trên khắp cả nước, tiêu biểu là:
- Khởi nghĩa Ba Đình (1886-1887): Do Đinh Công Tráng và Phạm Bành lãnh đạo, là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất ở Bắc Kì.
- Khởi nghĩa Hương Khê (1885-1895): Do Phan Đình Phùng và Cao Thắng lãnh đạo, là cuộc khởi nghĩa kéo dài nhất và gây cho Pháp nhiều tổn thất nhất.
- Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883-1892): Do Nguyễn Thiện Thuật lãnh đạo, là cuộc khởi nghĩa tiêu biểu cho tinh thần chiến đấu anh dũng của nhân dân vùng đồng bằng Bắc Kì.
Giai đoạn 2 (1888-1896): Sau khi vua Hàm Nghi bị bắt (1888), phong trào Cần Vương dần chuyển sang giai đoạn phòng ngự, hoạt động chủ yếu trong bí mật. Mặc dù gặp nhiều khó khăn, các cuộc đấu tranh vẫn tiếp tục diễn ra cho đến đầu thế kỷ 20.
Ý nghĩa lịch sử của phong trào Cần Vương
Mặc dù thất bại, phong trào Cần Vương vẫn ghi dấu ấn đậm nét trong lịch sử dân tộc:
- Tinh thần yêu nước: Phong trào Cần Vương thể hiện tinh thần yêu nước nồng nàn, ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược.
- Truyền thống đoàn kết: Phong trào đã tập hợp đông đảo các tầng lớp nhân dân, từ văn thân, sĩ phu đến nông dân, thợ thủ công, cùng chung tay đứng lên bảo vệ đất nước.
- Bài học kinh nghiệm: Phong trào Cần Vương cũng để lại nhiều bài học quý báu về tổ chức, lãnh đạo và đường lối đấu tranh cho các thế hệ sau này.
Kết luận
Sơ đồ Tư Duy Lịch Sử 12 Bài 4 đã khái quát những nét chính về phong trào Cần Vương – một phong trào yêu nước chống Pháp tiêu biểu cuối thế kỷ XIX. Việc tìm hiểu về phong trào này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử dân tộc và rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu cho công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước ngày nay.
FAQ về phong trào Cần Vương
1. “Cần Vương” có nghĩa là gì?
“Cần Vương” có nghĩa là “giúp vua”, thể hiện mục tiêu của phong trào là phò vua, đánh đuổi giặc ngoại xâm.
2. Ai là người lãnh đạo chính của phong trào Cần Vương?
Phong trào Cần Vương không có người lãnh đạo chung duy nhất. Các cuộc khởi nghĩa trong phong trào đều do các văn thân, sĩ phu yêu nước ở địa phương lãnh đạo.
3. Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương là gì?
Phong trào Cần Vương thất bại do nhiều nguyên nhân, chủ yếu là: lực lượng chênh lệch, thiếu sự thống nhất về lãnh đạo và đường lối chiến lược, chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa các phong trào địa phương.
4. Bài học kinh nghiệm rút ra từ phong trào Cần Vương là gì?
Phong trào Cần Vương để lại bài học về sự cần thiết của một đường lối chính trị đúng đắn, sự đoàn kết toàn dân, và việc xây dựng lực lượng vũ trang hùng mạnh.
5. Nguồn tài liệu nào có thể giúp tôi tìm hiểu thêm về phong trào Cần Vương?
Bạn có thể tham khảo thêm thông tin về kiến thức lịch sử hoặc tìm đọc các sách giáo khoa lịch sử 12 online.
Tìm hiểu thêm về lịch sử Việt Nam
Để khám phá thêm về lịch sử Việt Nam, bạn có thể tham khảo các bài viết khác trên website như lịch suzuki cup 2020 hoặc lịch nghỉ tết 2022 63 tỉnh thành.
Cần hỗ trợ thêm về lịch sử?
Liên hệ ngay với chúng tôi:
- Số điện thoại: 02033846556
- Email: [email protected]
- Địa chỉ: 178 Ba Lan, Giếng Đáy, Hạ Long, Quảng Ninh, Việt Nam
Chúng tôi luôn sẵn sàng hỗ trợ bạn 24/7!