Lịch sử nghiên cứu vấn đề đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng nền tảng vững chắc cho bất kỳ nghiên cứu khoa học nào. Nó cho thấy bạn đã tìm hiểu kỹ lưỡng về lĩnh vực nghiên cứu, đồng thời chứng minh sự tồn tại của khoảng trống kiến thức mà nghiên cứu của bạn sẽ giải quyết. Việc viết lịch sử nghiên cứu không chỉ đơn thuần là liệt kê các nghiên cứu trước đó, mà còn là quá trình phân tích, đánh giá và tổng hợp để làm nổi bật những điểm còn thiếu sót và hướng đi cho nghiên cứu mới.
Tầm Quan Trọng Của Lịch Sử Nghiên Cứu Vấn Đề
Lịch sử nghiên cứu vấn đề đóng vai trò như la bàn định hướng cho toàn bộ quá trình nghiên cứu. Nó giúp bạn:
- Nắm bắt bức tranh toàn cảnh: Hiểu rõ những gì đã được nghiên cứu, phương pháp nào đã được sử dụng và kết quả đạt được.
- Xác định khoảng trống nghiên cứu: Nhận diện những khía cạnh chưa được khám phá hoặc những câu hỏi chưa có lời giải đáp.
- Hỗ trợ xây dựng giả thuyết: Dựa trên những kết quả nghiên cứu trước đó để đưa ra dự đoán về mối liên hệ giữa các biến.
- Tránh trùng lặp: Đảm bảo nghiên cứu của bạn mang tính mới mẻ và đóng góp thêm kiến thức cho lĩnh vực.
Các Bước Viết Lịch Sử Nghiên Cứu Vấn Đề
1. Xác Định Từ Khóa Chính Xác
Bắt đầu bằng cách xác định các từ khóa liên quan đến chủ đề nghiên cứu của bạn. Ví dụ, nếu bạn đang nghiên cứu về “ảnh hưởng của mạng xã hội đến giới trẻ”, từ khóa của bạn có thể là “mạng xã hội”, “giới trẻ”, “ảnh hưởng”, “hành vi”, “tâm lý”…
2. Tìm Kiếm Nguồn Tài Liệu Uy Tín
Sử dụng các từ khóa đã xác định để tìm kiếm các tài liệu nghiên cứu liên quan trên các cơ sở dữ liệu khoa học uy tín như Google Scholar, JSTOR, PubMed… Ưu tiên các tài liệu được xuất bản trên các tạp chí khoa học có uy tín, sách chuyên ngành, luận án tiến sĩ…
3. Đọc Và Phân Tích Tài Liệu
Đọc kỹ tóm tắt, phần giới thiệu, kết quả và thảo luận của từng tài liệu để nắm bắt nội dung chính.
Lưu ý:
- Lọc thông tin: Không phải tài liệu nào tìm được cũng liên quan trực tiếp đến chủ đề của bạn. Hãy lựa chọn những tài liệu phù hợp nhất.
- Ghi chú cẩn thận: Ghi lại những thông tin quan trọng như tên tác giả, năm xuất bản, phương pháp nghiên cứu, kết quả chính, hạn chế của nghiên cứu…
4. Tổng Hợp Và Hệ Thống Hóa Thông Tin
Sau khi phân tích tài liệu, bạn cần tổng hợp và hệ thống hóa thông tin theo một bố cục logic.
Có thể sử dụng các cách tiếp cận sau:
- Theo trình tự thời gian: Trình bày các nghiên cứu theo thứ tự từ cũ đến mới.
- Theo chủ đề: Gom nhóm các nghiên cứu có cùng chủ đề hoặc phương pháp tiếp cận.
- Theo hướng phát triển của vấn đề: Trình bày từ những nghiên cứu chung nhất đến những nghiên cứu cụ thể hơn, liên quan trực tiếp đến vấn đề của bạn.
5. Viết Lịch Sử Nghiên Cứu
Khi viết lịch sử nghiên cứu, bạn cần:
- Trình bày ngắn gọn, súc tích: Chỉ tập trung vào những thông tin quan trọng nhất, tránh lan man, dài dòng.
- Sử dụng ngôn ngữ khoa học: Sử dụng từ ngữ chuyên ngành chính xác, tránh dùng từ ngữ thông tục.
- Trích dẫn nguồn đầy đủ: Mọi thông tin, số liệu, ý tưởng… lấy từ nguồn khác đều phải được trích dẫn theo đúng quy định.
- Làm nổi bật khoảng trống nghiên cứu: Kết nối các nghiên cứu trước đó với vấn đề nghiên cứu của bạn, chỉ ra những điểm còn thiếu sót, chưa được giải quyết.
Lưu Ý Khi Viết Lịch Sử Nghiên Cứu Vấn Đề
- Đảm bảo tính cập nhật: Ưu tiên sử dụng các tài liệu nghiên cứu được công bố trong vòng 5-10 năm trở lại đây.
- Phân tích, đánh giá, không sao chép: Không chỉ đơn thuần là liệt kê các nghiên cứu trước đó, bạn cần phân tích, đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của từng nghiên cứu.
- Kết nối với nghiên cứu của bạn: Lịch sử nghiên cứu phải là tiền đề, là cơ sở logic dẫn dắt đến vấn đề nghiên cứu của bạn.
Kết Luận
Viết lịch sử nghiên cứu vấn đề là một bước quan trọng, không thể thiếu trong quá trình thực hiện nghiên cứu khoa học. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích về cách viết lịch sử nghiên cứu hiệu quả.